James Webb Uzay Teleskobu çarpıcı keşiflerini ara vermeden sürdürüyor. Bilim insanları kısa bir süre önce Webb’i kullanarak sistemimiz dışında bulunan ilk asteroit kuşağını fotoğrafladı.
Gökbilimciler, James Webb Uzay Teleskobu’nu (JWST veza Webb) kullanarak Güneş sistemimizin ötesinde keşfedilen ve Dünya’dan yaklaşık 25 ışık yılı uzaklıkta bulunan Fomalhaut adlı genç, sıcak bir yıldızı çevreleyen ilk asteroit kuşağını yakından görüntüledi. Güney takımyıldızı Piscis Austirinus’un en parlak yıldızı olarak geceleyin görülebilen Fomalhaut’u bu tozlu kuşaklar çevreliyor.
Webb’den önemli keşif
NASA’nın Kızılötesi Astronomik Uydusu (IRAS) tarafından 1983 yılında Formalhaut’u çevreleyen halka yapısı keşfedildi.
Gökbilimciler o zamandan beri bu halka sistemini Hubble ve Spitzer Uzay Teleskobu ile Hawaii’deki Mauna Kea gözlemevi de dahil olmak üzere çeşitli yer ve uzay tabanlı teleskoplar kullanarak gözlemlemeye çalıştılar. Bu tesisler en dış halkanın keskin görüntülerini elde edebilse de karmaşık iç halkaları incelemek en azından mevcut araçlarla zordu.
Kızılötesi görüş yeteneklerini kullanan Webb ise iki iç kuşağın yapısını ilk kez benzeri görülmemiş ayrıntılarla açığa çıkardı. Çalışmanın yazarlarından Schuyler Woff açıklamasında: ‘‘Webb’in gerçekten üstün olduğu nokta, bu iç bölgelerdeki tozdan kaynaklanan termal ışımayı fiziksel olarak gösterebilmesidir. Böylece daha önce hiç göremediğimiz iç kuşakları görebiliyoruz’’ ifadelerini kullandı.
Düşünülenden çok daha karmaşık!
NASA bu tozlu yapıların Güneş sistemimizin ana asteroit kuşağından(Jüpiter ve Mars arasında) ve Kuiper kuşaklarından (Neptün’ün ötesinde bulunan kayalar ve toz) çok daha karmaşık bir yapıda olduğunu ileri sürdü. Ayrıca gözlemlenen kuşağın en dışındaki kuşağın, Güneş sistemimizde bulunan Kuiper Kuşağı’nın iki katı büyüklüğünde olduğu belirtildi. Arizona Üniversitesi’nden ve makalenin başyazarı olan Andras Gaspar, ‘‘Bu halkalardaki desenlere bakarak, bir gezegen sisteminin nasıl görünmesi gerektiğine dair küçük bir taslak oluşturmaya başlayabiliriz.’’ dedi.
Gökbilimciler, Formalhaut’un dış ve iç halkaları arasında gizemli bir boşluk fark etseler de sistemde hiçbir gezegen keşfedilmediği için genç yıldızı çevreleyen kuşakları eksik bir bulmaca olarak görüyorlar. Bu yeni boşluk Neptün ya da Uranüs gibi bilinmeyen bir buz devi gezegenin varlığına dikkat çekiyor olabilir. Webb’in yaptığı gözlemler sayesinde aynı zamanda dış halkada iki olası küçük gezegenin çarpışmasına işaret eden yoğun ve büyük bir toz bulutu tespit edilmiş oldu. Ekip, gelecekte diğer yıldızların etrafındaki enkaz disklerini incelemek ve görüntülemek için JWST’yi kullanmak istiyor. Araştırma ekibi, Fomalhaut yıldızının etrafındaki bu enkaz kuşaklarının gizli köşelerinde dönen Uranüs ve Neptün boyutunda üç veya daha fazla gezegen olabileceği kanısında.
