Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurulu (BTK), Türkiye’de günlük ulaşım 1 milyondan fazla olan yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcıları için yeni bir düzenleme yayınlandı.
Twitter, Instagram, Tiktok, Facebook gibi yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcıları için yeni düzenleme Resmi Gazete’de yayınlandı. Alınan yeni kurul kararı doğrultusunda sosyal ağ sağlayıcılarının yükümlülüklerin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar belirlendi. Usul ve esaslar temsilci mecburiyeti ve yükümlülüklere uyulmadığı takdirde uygulanacak yaptırımları içeriyor.
BTK tarafından 2007 tarihli ‘İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun’a dayanarak düzenlenen ‘Sosyal Ağ Sağlayıcı Hakkında Usul ve Esaslar’ yönetmeliği 1 Nisan 2023 sayılı Resmi Gazete’de yayınlandı. Verilen tüm kararlar bugün itibariyle yürürlüğe geçti.
Temsilci mecburi olacak
Verilen karara göre Türkiye’den günlük ulaşımı 1 milyondan fazla olan yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcıları, Türkiye’den en az bir gerçek veya tüzel kişiyi temsilci olarak belirlemek mecburi olacak. Temsilci gerçek olacaksa Türk vatandaşı olması mecburi olacak. Türkiye’deki günlük ulaşımı 10 milyondan fazla olan sosyal ağ sağlayıcının temsilcisi, sorumlulukları gizli kalması şartıyla teknik, idari, hukuki ve mali yönden tam yetkiye sahip olacak.
Belirlenen temsilci, BTK, Erişim Sağlayıcıları Birliği, adli makamlarca gönderilen tebligat, bildirim ve taleplerin gereğini, sosyal ağ sağlayıcılarının içerik veya yer sağlayıcının olmasından oluşan sorumluluk ve kanun kapsamındaki diğer yükümlülüklerini yerine getirmesi gerekecek. Belirlenen temsilcinin Türkiye’deki tebligata yarar adresi ile e-posta adresine, kolayca götürebilecek ve doğrudan erişilebilecek şekilde internet sitesinde yer vermesi mecburi olacak.
Temsilci belirlenmediği takdirde uygulanacak yaptırımlar
Temsilci belirlenmeyen sosyal ağlara BTK tarafından bildirimde bulunulacak. Bildirimin yapılmasından itibaren 30 günlük süre içinde yine temsilci belirlenmediği takdirde 10 milyon TL para cezası uygulanacak. Takip eden tekrar 30 gün sonunda yine temsilcinin belirlenmemesi üzerine ceza 30 milyon TL olarak uygulamaya geçecek.
İkinci kez verilen cezadan sonra yine 30 günlük sürede temsilci belirlenmezse Türkiye özelinde reklam yasağı getirilecek. Reklam yasağından sonra ise 90 günlük süre içerisinde yine temsilci belirlenmediği takdirde sosyal ağın internet bant aralığı yüzde 50 daraltmaya gidilecek. Bu cezadan sonra da temsilci belirlenmezse bant aralığı yüzde 90 daraltmaya gidecek.
Kişiler tarafından yapılan başvuruların cevaplandırma yükümlülüğünü yerine getirmediği halde sosyal sağlayıcılarına ise 5 milyon TL idari para cezası uygulanacak. Raporlama yükümlülüğünü yerine getirmeyenlere ise 10 milyon TL idari para cezası verilecek.
Başvurular 48 saat içerisinde Türkçe olarak yanıtlanacak
Twitter, Instagram, Facebook vb. sosyal ağ sağlayıcıları, kişiler tarafından yapılacak başvuruların kolaylıkla alınıp sonuca ulaştırılması için Türkçe dilini kullanacak. Yapılan başvurular olumlu ya da gerekçesini belirtmek kaydıyla olumsuz olarak 48 saat içinde yine Türkçe olarak yanıtlanacak. Türkiye’den günlük erişimi 1 milyondan fazla olan bu sosyal ağ sağlayıcıları, kendilerine bildirilen içeriğin çıkartılması veya erişimin engellenmesi kararlarının uygulanmasına ve kişiler tarafından yapılacak başvurulara ilişkin istatiksel ve kategorik bilgileri içeren Türkçe hazırlanmış raporları 6 aylık dönemlerle BTK’ya bildirecek.
Raporda, içeriğin çıkartılması veya erişimin engellenmesi kararlarının uygulanmasına ve kişilerden gelen başvuruların alınması, değerlendirilmesine yönelik teknik altyapıya ve kararları uygulayacak personel niteliklerine ve idari kapasiteye dair bilgiler, kararların uygulanma süresi ve şekli ile coğrafi kapsamına dair süreç bilgileri, kişilerden gelen başvuruların sayısı, türü, olumlu veya olumsuz değerlendirilmesi, cevaplandırılması, olumsuz cevaplandırılanların gerekçeleri, sonuçlanma süreleri gibi sürece ilişkin kategorik ve istatiksel bilgiler, adli veya idari makamlarca gönderilen kararlara ilişkin olarak kararı veren ve kararı gönderen merci, kararın gönderilme şekli, kararın türü, karara dayanak mevzuat hükmü, kararların gereğinin yerine getirilme süreleri gibi kategorik istatiksel bilgiler yer alacak.
Ayrıca, kullanıcılara eşit ve tarafsız davranılması hususuna yönelik alınan tedbirlere dair bilgiler, kullanıcılara önerilen içeriklere ilişkin tercihlerin güncellenmesine ve kullanıcıların kişisel verilerinin kullanılmasını sınırlandırma seçeneği sunulmasına yönelik alınan gerekli tedbirlere dair bilgiler, başlık etiketleri, öne çıkan veya erişimi azaltılan içeriklere ilişkin algoritmalar ve şeffaflık ve reklam politikalarına ilişkin bilgiler, reklam kitaplığı oluşturulmasına ve internet sitesinde yayınlanmasına ilişkin hususlara da raporda yer verilecek.
Reklam kitaplığı oluşturulacak
Karar kapsamında sosyal ağlar reklam kitaplığı oluşturmakla yükümlü tutulacak. Bu kitaplık kolaylıkla erişilecek şekilde internet sitesinde bulunacak. Kitaplığın içeriğinde, reklamın içeriği, türü, vereni, yayın dönemi, hedef kitlesi ve hedef kitlesinin belirlenmesinde kullanılan parametreler ile ulaştığı kişi ve grup sayısı yer alacak.
Sosyal ağ sağlayıcı, reklam kitaplığına kolayca görülebilecek ve doğrudan erişilebilecek şekilde internet sitesinde yer verecek.
Adli makamlara bilgi verilmesi mecburi
Çocukların cinsel istismarı, halkı yanıltıcı bilgiyi açığa çıkarmak, devletin birlik ve beraberliğini, ülke bütünlüğünü bozmak, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, devletin sırlarına karşı suçlar ve casusluk suçlarına konu internet içeriklerini oluşturan veya yayan faillere ulaşmak için gerekli olan bilgiler, soruşturma aşamasında Cumhuriyet Savcısı, kovuşturma aşamasında yargılamanın yürütüldüğü mahkeme tarafından talep edilmesi üzerine, ilgili sosya ağ sağlayıcının Türkiye’deki temsilcisi tarafından adli makamlara verilecek.
Veriler Türkiye sınırları içerisinde barındırılacak
Günlük ulaşımı 1 milyondan fazla olan ağ sağlayıcılar, Türkiye’deki abonelerin verilerini yine Türkiye sınırları içerisinde barındırmak için gerekli tedbirleri alacak. Bu kararın uygulanmasında temel kullanıcı bilgileri ile BTK tarafından bildirilebilecek huşularla alakalı verilerin Türkiye’de barındırılmasına öncelik verilecek.
Çocuklara yönelik ayrıştırılmış hizmet sunulacak
Sosyal ağ sağlayıcıları çocuklara özgü ayrıştırılmış hizmet sunma konusunda gerekli önlemler alınacak.
Ağ sağlayıcıları çocuk olduğu anlaşılabilen kullanıcılara sunulan içerik, reklam ve diğer hizmetlerde çocuğun yaşı, üstün faydasının gözetilmesi, fiziksel, psikolojik ve duygusal gelişiminin korunması, çocuğa yönelik cinsel istismar ve ticari tehkilerin engellenmesi, çocuğa ait kişisel verilerin korunmasında yüksek seviyede gizlilik ayarları ile asgari düzeyde veri işlenmesinin sağlanması, sözleşme, kullanıcı ayarları ve veri politikaları gibi hususların çocuğun anlayabileceği şekilde sunulması hususlarını dikkate alacak.
Başvuru sistemi oluşturulacak
Bu ağ sağlayıcılar, yakalanan veya başkasını taklit eden hesaplara yönelik Türkçe, açık, anlaşılır ve kolaylıkla ulaşılabilir bir başvuru sistemi kurulacak ve başvuruları kısa sürede sonuçlandırılacak.
Sosyal ağ sağlayıcı, kamu güvenliğini ve sağlığını etkileyen sıradışı durumlarla alakalı risk planı oluşturmakla ve bunu BTK’ya bildirme konusunda yükümlü sayılacak.
