Müziklere kliplere duyarlı videolar çekilen, arkadaş edinilebilen ve mesajlaşma yapılabilen, meydan okumalarla ön plana çıkan video paylaşım sitesi Tiktok, İrlanda Veri Koruma Otoritesi tarafından 345 milyon Euro para cezasına çarptırıldı.
İrlanda Veri Koruma Otoritesi, kararında, “2020 yılında çocuk kullanıcı hesaplarının varsayılan olarak herkese açık olarak ayarlandığını, dolayısıyla 13 yaşın altındakileri platformdayken potansiyel risk altına soktuğunu, çünkü içeriklerinin (TikTok’ta veya başka bir yerde) herkes tarafından erişilebilir olacağını.” belirtti.
Tiktok’ta mevcut ‘aile eşleştirme özelliği’ ile ebeveynler çocuk için günlük ekran süresi koyma, ekran süresini kontrol etme, bildirimleri sessize alma, herkese açık/gizli hesap ayarı yapma, hesabın önerilmesini kısıtlama, direkt mesajları sınırlandırma/kapama özelliklerini kullanabiliyor.
İrlanda Veri Koruma Otoritesi’nin kararında, TikTok’un çocukların gizliliğini ve güvenliğini korumak için devreye soktuğu ‘aile eşleştirme özelliğini’ de uygun bulmadı ve eşleştirilen hesabın çocuğun velisi ya da vasisi olup olmadığını doğrulama yöntemi kullanmadığını belirtiliyor. Bu, çocuğun hesabını, velisi ya da vasisi olmayan başka kişilerle de eşleştirilebildiği anlamına geliyor.
TikTok, karara verdiği cevapta, ‘uygulanan yaptırımı saygıyla karşıladıklarını ve karar yayınlanmadan önce 16 yaş altı kullanıcıların hesaplarını varsayılan olarak kapalı profil şeklinde ayarladıklarını’ açıkladı.
Bu, TikTok için yeni bir ceza değil.
Nisan ayında TikTok, İngiltere Veri Koruma Otoritesi tarafından çocuk verilerini yasa dışı olarak işlediği gerekçesiyle 12,7 milyon £ (14,7 milyon Euro) para cezasına çarptırılmıştı. İngiltere’den gelen bu cezanın gerekçesi, 13 yaş sınırının takip edilmemesi nedeniyle İngiltere’de 1,4 milyon 13 yaş altındaki çocuğun Tiktok’ı kulanmış olmasıydı. Ayrıca, verilerinin çocukları takip etmek ve profillerini çıkarmak için kullanılmış olabileceği ve potansiyel olarak zararlı, uygunsuz içeriklerin de sunulmuş olduğuna dikkat çekildi.
Benzer şekilde Kişisel Verileri Koruma Kurulu da Mart ayında Tiktok’a bir milyon 750 bin TL idari para cezası uygulanmasına karar vermişti. Kararın gerekçesinde;
● TikTok’un 2021 yılı Ocak ayında Gizlilik Politikası’nda güncelleme gerçekleştiği, güncelleme neticesinde metinde 13 ve 15 yaş aralığındaki kullanıcı hesapları için varsayılan gizlilik ayarının “özel” olarak değiştirildiği, belirtilen güncelleme öncesinde varsayılan olarak profillerin herkese açık olarak görüntülenerek etkileşimde sınırlandırılma bulunmadığı,
● 2021 yılı Ocak ayında Gizlilik Politikası’nın güncellenmesi öncesinde uygulamayı kullanan 13 yaş altı çocukların kişisel bilgilerinin görüntülendiği ve uygun ebeveyn izni olmadan çocuklar hakkında veri toplandığı, dolayısıyla uygulamayı kullanmış olan çocuklar üzerinde olumsuz sonuç doğma riskinin bulunduğunun anlaşıldığı,
● Gizlilik politikasının aydınlatma metni yerine kullanıldığı ve gereklilikleri sağlamadığı, aynı zamanda bu metnin açık rıza almak için kullanıldığı
● Çerezler ile elde edilen kişisel verilerin hukuka uygun şekilde elde edilmediği belirtilmişti.
TikTok gibi platformların çocuklar için büyük tehlikeler barındırdığını artık hepimiz biliyoruz. Görünen o ki, platformun kendisi de bu tehlikeleri minimuma indirmek için yeterli tedbirleri alamamış. Yeni nesil, Facebook, Instagram gibi platformlara ilgi göstermiyor. Onların ilgi alanı daha çok Tiktok, Twitch, Discord gibi ‘büyüklerin az olduğu’ platformlar.
Bana göre, ebeveynler çocukların sosyal medya kullanımına “yasak” veya “kısıtlama” koymadan önce bu platformları kendileri deneyimleyerek tehlikeleri ile ilgili somut bilgileri edinmeleri ve çocuklarına anlatmalılar. Aksi halde, dayanaksız yasak ve kısıtlamaların yeni nesilde pek de etkili olmadığını görüyoruz. Bu nedenle TikTok ve diğer platformlarla ilgili veri koruma otoritelerinin verdiği kararları iyi okumak ve anlamak gerekli.
(Yazıyla ilgili görüş ve düşüncelerinizi [email protected] adresine göndererek yazarımızla paylaşabilirsiniz.)
