Yapay zeka girdiği her alanda karşıt seslere neden oluyor. Sanat dünyası bunun son örneği. Yapay zeka tarafından inşa edilen ‘‘İnci Küpeli Kız’’ portresi sanat dünyasında tartışmalara yol açtı.
Girdiği her endüstri dalında derin izler bırakan yapay zeka (Al) aynı zamanda tartışmalara sebep oluyor. Bunun son örneği ise sanat camiası oldu. Johannes Vermeer tarafından Hollanda’nın altın çağında inşa edilen ‘‘İnci Küpeli Kız’’ (Girl with a Pearl Earring) tablosu, sanat tarihinin önde gelen tablolarından biri. Lahey’deki Mauritshuis koleksiyonunda 1902’den itibaren bulunan tablonun şimdi Al tarafından inşa edilen bir ‘rakibi’ var.
Saygın bir müzeye asılan ‘‘İnci Küpeli Kız’’
Dijital sanatçı Julian Dieken’in yaptığı Al tablosunun sahipliği tartışma konusu odu. Tablonun kökenleri itibariyle sanat olarak nitelendirilip nitelendirilemeyeceği ve saygın Mauritshuis koleksiyonuna ait olup olmadığı konusunda sorular gündemde. Resme Julian van Dieken ‘‘İncili Kızım’’ (My Girl with a Pearl) ismini verirken, Mauritshuis ise bu versiyonun kendilerine gönderilmesini istedi. Şu an tablo Mauritshuis’te sergileniyor
Mauritshuis basın sözcüsü Boris de Munnick şu ifadeleri kullandı: ‘‘Tartışmalı bir konu, bu yüzden insanlar onun yanında ya da karşısında. Bunu seçen insanlar tablonun yapay zeka tarafından yapıldığını biliyorlardı ve onu beğendiler, biz de yaratımı beğendik. Bu yüzden onu seçtik ve astık.’’ Üretken Al aracı Midjourney’i ve Photoshop’u kullandığını dile getiren Julian van Dieken, ‘‘Onu bir müzede görmek gerçeküstü.’’ dedi.
Alevlenen tartışmalar
Mauritshuis sergisinin Instagram hesabında bunun ‘‘utanç verici ve inanılmaz bir hakaret’’ olduğunu Hollandalı sanatçı Iris Compiet söyledi. Bu fikre katılanların sayısı görünüşe göre oldukça fazla. Compiet yaptığı açıklamada ‘‘Bu hem Vermeer’in mirasına hem de çalışan tüm sanatçılara yapılmış bir hakarettir. Bunun bir müzeden gelmesi ise gerçek bir tokat gibi.’’ ifadelerini kullandı.
Diğer taraftan Midjourney gibi üretken yapay zeka araçları aslında hiçbir şey üretmedikleri için eleştiriliyor. Çünkü bu araçların tamamı önceki sanat eserleri veya olan veriler ile eğitiliyor. Bu verilerden anlamlı bir bütün oluşturan araç, farklı bir versiyon öne sürüyor. Birçok sanatçı şu ana kadar bu araçların üretmiş oduğu ürünlerde kendilerine ait parçaların olduğuna dikkat çekti. Bu sebepten telif hakkı ihlali tartışmaları bir süredir devam ediyor.
Mauritshuis’den Munnick ‘‘Bizim görüşümüz bunun güzel bir resim olduğu ve yaratıcı bir süreç olduğu yönünde. Al’ın bir sanat müzesine ait olup olmadığını tartışacak müze biz değiliz.’’ dedi.
